Έχει γίνει πολύς λόγος τα τελευταία χρόνια για τις ισοπαλίες στους σκακιστικούς αγώνες. Αν θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό τους ή την ολοκληρωτική απάλειψή τους.
Αρχικά να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τους κανονισμούς που ισχύουν σήμερα στο αγωνιστικό σκάκι, υπάρχουν πέντε τρόποι για να γίνει ισοπαλία.
Ο πρώτος τρόπος που είναι και αυτός που έχει δεχτεί τα περισσότερα πυρά, είναι κατόπιν συμφωνίας των αντιπάλων! Κάθε παίκτης έχει δικαίωμα να προτείνει ισοπαλία στον αντίπαλό του και εφόσον αυτός δεχτεί το παιχνίδι λήγει ισόπαλο αμέσως. Κάθε διοργανωτής έχει τη δυνατότητα να περιορίσει με διάφορους τρόπους το δικαίωμα αυτό ή και να το καταργήσει τελείως. Συνηθισμένη πρακτική σήμερα είναι να απαγορεύονται οι προτάσεις ισοπαλίας πριν τη συμπλήρωση συγκεκριμένου αριθμού κινήσεων (30 ή 40 συνήθως) ή να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του διαιτητή.
Δεύτερος τρόπος για να λήξει μια παρτίδα ισόπαλη, είναι να προκύψει στην σκακιέρα θέση τέτοια ώστε να μην μπορεί να κερδηθεί από καμία παράταξη με οποιοδήποτε τρόπο. Για παράδειγμα να μείνουν μόνο οι Βασιλιάδες ή να μείνει Βασιλιάς εναντίον Βασιλιά και ελαφρού κομματιού.
Τρίτος τρόπος είναι το πατ. Δηλαδή να προκύψει θέση στην οποία η παράταξη που έχει σειρά να παίξει, δεν έχει καμία νόμιμη κίνηση στη διάθεσή της, αλλά δεν απειλείται ο Βασιλιάς της.
Τέταρτος τρόπος είναι να προκύψει στη σκακιέρα η ίδια ακριβώς θέση για τρίτη φορά και πέμπτος να παιχτούν πενήντα κινήσεις (Λευκού και Μαύρου) χωρίς να κινηθεί πιόνι και χωρίς να σημειωθεί φάγωμα.
Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις απαιτείται η παρουσία διαιτητή και η υποβολή κατάλληλου αιτήματος από τον ένα παίκτη.
Είναι εύκολα αντιληπτό ότι μόνο ο πρώτος τρόπος γίνεται να περιοριστεί από τους κανονισμούς χωρίς να αλλάξει η ουσία του παιχνιδιού. Μάλιστα αν δύο αντίπαλοι θέλουν να κάνουν ισοπαλία τότε μπορούν σε κάθε θέση να προχωρήσουν σε τριπλή επανάληψη ακόμα και αν απαγορεύονται οι προτάσεις ισοπαλίας.
Μέχρι σήμερα δεν έχει προταθεί αποτελεσματικός τρόπος για να αυξηθούν οι μαχητικές παρτίδες. Η απαγόρευση των προτάσεων ισοπαλίας και η αλλαγή της βαθμολόγησης των παρτίδων από το κλασικό 1 βαθμό για τη νίκη, 0.5 για την ισοπαλία και 0 για την ήττα, σε “ποδοσφαιρικό” σύστημα 3-1-0 έχει φέρει κάποια θετικά αποτελέσματα.
Στο παρόν άρθρο θα ήθελα να προτείνω ένα ολοκληρωτικά διαφορετικό σύστημα, που αφήνει το παιχνίδι αναλλοίωτο και καταργεί ταυτόχρονα όλες τις ισοπαλίες! Έχω διαβάσει προτάσεις περί κατάργησης του πατ δηλ. να κερδίζει σε περίπτωση πατ η παράταξη που διαθέτει περισσότερο υλικό ή σε περίπτωση ισοπαλίας να παίζεται ακόμα μία παρτίδα με μειωμένο χρόνο σκέψης ως tie-break. Η πρώτη είναι εντελώς απαράδεκτη ιδέα μιας και αλλάζει την εκτίμηση όλων σχεδόν των φινάλε, η δεύτερη όμως είναι ενδιαφέρουσα και αξίζει να δοκιμαστεί.
Μια ριζοσπαστική ιδέα που μπορεί να εφαρμοστεί αμέσως χωρίς να αλλάζει κανένα άλλο κανονισμό είναι η εξής: οι πέντε τρόποι ισοπαλίας παραμένουν ως έχουν χωρίς κανένα περιορισμό. Αν μια παρτίδα λήξει ισόπαλη τότε ο παίκτης που του έχει απομείνει περισσότερος χρόνος στο ρολόι παίρνει το βαθμό της νίκης. Ως προς την αξιολόγηση η παρτίδα λογίζεται ισόπαλη. Έτσι όταν βλέπουμε μια παρτίδα για ανάλυση θα ξέρουμε ότι έληξε ισόπαλη αλλά στα τουρνουά δίνεται το κίνητρο ώστε και οι δύο παίκτες να παίξουν για νίκη.
Μια δικαιότερη, κατά τη γνώμη μου, παραλλαγή θα ήταν να καθιερωθεί η βαθμολόγηση της παρτίδας με 3 βαθμούς για τη νίκη, 2 βαθμούς για την ισοπαλία με καλύτερο χρόνο, 1 βαθμό για ισοπαλία με χειρότερο χρόνο και 0 βαθμούς για την ήττα (ή να τροποποιηθεί ακόμα περισσότερο με σύστημα 5-3-2-0 για να τονιστεί η νίκη). Η αξιολόγηση θα μπορούσε να μείνει ως έχει σήμερα ή να τροποποιηθούν οι πίνακες ώστε να περιλαμβάνουν τα τέσσερα παραπάνω αποτελέσματα.
Πιστεύω ότι το 3-1-0 είναι υπέρ αρκετό και για ομαδικό αλλά και για ατομικό επίπεδο, και ότι δεν μπορούμε να κάνουμε πολύ πολύπλοκο το σύστημα αντιμετώπισης των ισοπαλιών.
Γιατί αυτός που έχει σκεφτεί κάποια στιγμή περισσότερο και φάνηκε φρονημότερος, ή κάποιος που σε μια δύσκολη στιγμή κάθισε και έχασε χρόνο ανατρέποντας μια φαινομενική σίγουρη ήττα να αδικιθεί επειδή έχει κάποια δευτερόλεπτα λιγότερα χρόνου? Και δηλαδή αν αυτά τα δευτερόλεπτα ήταν χρόνος αναμονής σειράς στην τουαλέτα?
Απλά όταν είναι για ομαδικό και για ισοπαλίες που “έχουν προκληθεί προ των 40 κινήσεων” να γίνονται επαναλαμβανόμενοι αγώνες μειωμένου χρόνου όπου η ισοπαλία θα επιφέρει νέο αγώνα περισσότερου μειωμένου χρόνου. Και στις επαναλήψεις, σε περίπτωση που οι ισοπαλίες είναι άνω των μία ανά κατηγορία σκακιερών, να γίνεται κλήρωση για τα νέα ζευγάρια, για κάθε επανάληψη.
Δημήτρη ευχαριστώ για το σχόλιο!
Το 3-1-0 είναι καλό σύστημα θα συμφωνήσω. Το μόνο αρνητικό που του βρίσκω είναι ότι η ισοπαλία μοιράζει λιγότερους βαθμούς από τη νίκη. Αυτό είναι θετικό για την αποφυγή προσυμφωνημένων ισοπαλιών, αλλά κατά τη γνώμη μου τιμωρεί τις μαχητικές ισοπαλίες που είναι αρνητικό.
Το σύστημα που προτείνω με τα 4 αποτελέσματα όντως επιβραβεύει τους γρήγορους σκακιστές και έρχεται σε αντίθεση με όσα λέμε σαν προπονητές στα μικρά παιδιά, να παίζουν αργά αργά κτλ. Αλλά νομίζω μπορούμε εύκολα να προσαρμόσουμε τα επιχειρήματά μας. Για παράδειγμα θα λέμε όποιος παίζει αργά παίζει για δύο αποτελέσματα (3 και 1) ενώ αυτός που παίζει γρήγορα για τα άλλα 2 (2 και 0)! Και πάλι θα είμαστε με τον φρονιμότερο.