Ένα μοντέρνο κλασικό βιβλίο, από τον πολυγραφότατο Αμερικανό ΙΜ John Watson, το οποίο έχει βραβευθεί ως βιβλίο της χρονιάς για το 1999 από τη Βρετανική Σκακιστική Ομοσπονδία και έχει λάβει το βραβείο “Fred Cramer” για το καλύτερο βιβλίο της ίδιας χρονιάς από τη Σκακιστική Ομοσπονδία των Η.Π.Α.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Σκοπός του βιβλίου, όπως καθορίζεται από το συγγραφέα στον πρόλογο, είναι να συνοψίσει στο πρώτο μέρος, την εξέλιξη της παλιάς σκακιστικής θεωρίας όπως αυτή επηρεάστηκε από τον Νίμτσοβιτς και στο δεύτερο να παρουσιάσει τις επαναστατικές αλλαγές που έχουν συμβεί μέχρι σήμερα.
Ας ρίξουμε μια ματιά στα περιεχόμενα του βιβλίου:
Part 1: The Refinement of Traditional Theory
1: Overview
2: The Centre and Development
3: Minorities, Majorities and Passed Pawns
4: Pawns: in Chains and Doubled Up
5: The Evolution of the IQP
6: Minor-Piece Issues
7: Those Radical Rooks
8: Royalty in Our Times
9: Assorted Topics
Part 2: New Ideas and the Modern Revolution
1: Overview
2: Rule-Independence
3: Modern Pawn Play
4: The Modern Bishop
5: The Contemporary Knight
6: Bishops versus Knights 1: One-on-One
7: Bishops versus Knights 2: Minor-Piece Pairs
8: The Exchange Sacrifice
9: Prophylaxis
10: Dynamism the Modern Difference
11: Time and Information
12: The Initiative Dance: Some Musings
13: The Modern Opening Reconsidered
14: Playing Modern Chess/Conclusion
Ο λόγος που παραθέτω τα περιεχόμενα είναι για να δείξω την πληθώρα θεμάτων που πραγματεύεται το βιβλίο και τα οποία είναι αδύνατον να σχολιάσω αναλυτικά σε μια κριτική. Αυτό που πρέπει να ειπωθεί για το βιβλίο, είναι ότι περιέχει άφθονο υλικό από παρτίδες παλιές και καινούργιες (σχετικά μιας και είναι γραμμένο το 1998) πάνω σε διάφορα θέματα ανοίγματος, μέσου και φινάλε. Ο συγγραφέας έχει κάνει εξαιρετική επιλογή παρτίδων και θεμάτων και καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο μέχρι το τέλος του βιβλίου.
Η προσωπική μου άποψη για το βιβλίο είναι άριστη, πρόκειται για πολύ ευχάριστο ανάγνωσμα με περιεκτικές αναλύσεις, που αξίζει την ταμπέλα του κλασικού βιβλίου που του έχει αποδοθεί από το σύνολο των κριτικών σε περιοδικά και στο διαδίκτυο.
Πρέπει όμως να κάνω μερικές επισημάνσεις ως προς το κατάλληλο αναγνωστικό κοινό. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να τονιστεί ότι δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση διδακτικό βιβλίο, όπως διευκρινίζει και ο συγγραφέας στον πρόλογο. Δεν απευθύνεται σε σκακιστές που δεν έχουν κατανοήσει τους βασικούς σκακιστικούς κανόνες περί στρατηγικής. Αντίθετα απαιτεί καλή γνώση των στρατηγικών θεμάτων μιας και ασχολείται κυρίως με τις εξαιρέσεις και όχι με τους κανόνες.
Σε όλο το βιβλίο ο συγγραφέας αναπτύσσει την άποψή του ότι το σκάκι είναι ένα παιχνίδι που δεν διέπεται από κανόνες και ότι οι σύγχρονοι κορυφαίοι σκακιστές δεν επαναπαύονται στην σκακιστική κατανόηση που διαθέτουν, αλλά προχωρούν σε ενδελεχή ανάλυση μιας θέσης ώστε να αποκαλύψουν την αλήθεια που περιέχει.
Η άποψη αυτή είναι σύμφωνη με τη διαπίστωση περί πρακτικά άπειρης πολυπλοκότητας του σκακιού, αλλά δεν έχει κατά τη γνώμη μου ιδιαίτερη αξία για το σκάκι, όπως παίζεται από τους ανθρώπους. Τα σκακιστικά επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι το λιγότερο αντιφατικά και τα παραδείγματα μπορούν πολύ εύκολα να υποστηρίξουν την αντίθετη άποψη.
Την αποδόμηση των επιχειρημάτων του Watson έχει αναλάβει ένας άλλος πολυγραφότατος συγγραφέας ο Jacob Aagard στο βιβλίο του “Excelling at Positional Chess”. Αυτό θα ήθελα να γίνει σαφές είναι ότι το βιβλίο “Secrets of Modern Chess Strategy. Advances since Nimzowitsch” περιέχει εξαιρετικό υλικό ανεξάρτητα από τις προσωπικές απόψεις του συγγραφέα και θα αποτελέσει πηγή γόνιμου προβληματισμού για όλους τους προχωρημένους σκακιστές που επιλέξουν να το αγοράσουν.